Göz Hareketleri Neden Önemli?

Göz hareketleri ve anlamları ne demektir? Gözlerin sağa sola bakması ile ilgili, ne gibi çıkarımlarda bulunabiliriz? Bir insanın göz hareketlerine bakarak yalan söylediği anlaşılır mı? Göz hareketlerine göre işitsel, görsel, dokunsal temsil sistemleri ayırt edilebilir mi? Karşınızdakinin sözlerinden temsil sistemini anlayabilir miyiz? Bu sorulara cevap bulacağınız yazımda, insanların göz hareketleri ile ilgili anlamları ve temsil sistemlerine göre farklılıkları üzerinde biraz daha detaylı duracağım.

Daha önce temsil sistemlerini detaylı olarak anlattığım yazımda, 3 ayrı temsil sistemi olduğunu (işitsel, görsel, dokunsal), bu temsil sistemlerine göre ayrı ayrı hangi özellikleri taşıdıklarını ve kendi temsil sisteminizi bulmaya yönelik bir de test paylaşmıştım. Bu testin sonucunda hangi temsil sistemine sahip olduğunuzu bulmuştunuz. Kendi temsil sistemini merak edip bu testi yapmak isteyenler,  buraya basarak ilgili yazıma ulaşabilirler.

Temsil sistemlerini anlatırken herkese test uygulamamızın da mümkün olmadığını, bunu ancak çok yakınlarımıza uygulayabileceğimizden bahsetmiştim. Peki teste tabi tutmadan bir insanın hangi temsil sistemine sahip olduğunu başka hangi yöntemlerle anlayabiliriz? Aynı yazımda bunu insanların göz hareketlerinden de çıkarabileceğimizi ve hatta kullandıkları kelimelerden bile anlayabileceğimizi belirtmiştim. İşte bugünkü yazımda bu konuya biraz daha derinlemesine inmeye çalışacağım.

Buradan sonrası için temsil sistemlerini biliyor olduğunuzu varsayarak yazacağım.

Göz hareketleri ve anlamları- 1

İnsanlar düşünürken, genellikle gözleri sağa, sola, yukarı ya da aşağıya bakar. Bu yönlerin, hangi tarafa olduğuna göre, acaba insanları tanımak mümkün mü? Cevap veriyorum EVET!

İnsanlar onlara bir soru sorduğunuzda üzerinde düşünürken, onların göz hareketlerine hiç dikkat ediniz mi? Temsil sistemi işitsel olanlar genellikle soru üzerinde düşünürken sola ya da sağa bakarak düşünürler. Görsellerin düşünürken gözlerinin yukarılara baktığını görebilirsiniz. Dokunsallar ise bir sorunun cevabını düşünürken gözleri aşağılara bakar. Tabi ki bunlar anlık bakışlardır ve kendileri bunun farkına bile varmazlar. Siz karşınızdakini incelerken işte o kısa anları yakalamaya çalışmalısınız.

Göz hareketleri ve anlamları – 2

Göz hareketlerinin bir de şu şekilde bir anlamı vardır. Bir zaman çizelgesi düşünün.

İnsanlar konuşurken, düşünürken gözleri sola veya sağa bakarak konuşurlar. Yani gözler genellikle hareket halindedir. Yukarıdaki zaman çizelgesinde de gördüğünüz gibi geçmiş sol tarafta kalan alandır. Gelecek ise sağ taraftaki alan. Sağ taraf henüz gerçekleşmediği için henüz tasarı halindedir yani bir şeyi hayal ettiğimizde daha çok sağ tarafa gider gözlerimiz.

Tatilden dönen arkadaşınıza tatilde neler yaptığını sorarsanız, beyin geçmişten yani soldan alacak bilgileri ve dolayısıyla arkadaşınız tatilde yaptıklarını düşünerek size bilgiyi aktarırken gözleri ara ara sola bakacaktır. Peki birisi geçmişten bahsederken gözleri genellikle sağ tarafa bakarsa bu ne anlama gelir sizce? YALAN SÖYLÜYORDUR 🙂

Çünkü sağ taraf tasarlama bölümüydü hatırladınız mı, eğer geçmişle ilgili, örneğin 2 gün öncesi ile ilgili bir şey anlatırken gözler sağa gidiyorsa sözlerinin biraz yalan içerdiğini düşünebilirsiniz. Çünkü beyin tasarlama yaparken gözler sağa kayar, geçmişte yaşanmış bir şeyi ifade ederken beynimiz tasarlama ihtiyacı duymaz, sol taraftan geçmişteki bilgiyi getirir. Eğer sağ tarafa bakıyorsa, bu durumda karşınızdaki kişi o an size bir şeyler uydurmakla meşguldür.

Yalan söyleme

Şimdi bu bilgiyi pekiştirmek için birkaç örnek daha verelim.

Örnek – 1)  Arkadaşınıza hangi mesleği seçmek istediğini soruyorsunuz. Bu gelecekle ilgili bir şey olduğu için gözleri ağırlıklı olarak sağ tarafa bakacaktır. Yani yukarıdaki tatil örneğindeki gibi yalan söylediğini düşünemeyiz çünkü zaten gelecekle ilgili bir şey soruyorsunuz. Arada sola da bakabilir, çünkü beyin, çocuğun seçeceği meslekle ilgili geçmişte sahip olduğu bazı bilgilerden de yararlanacaktır. Çocuğun cevabı: – Annem öğretmen olduğu için ben de öğretmen olmak istiyorum, çocuklara bir şeyler öğretmek istiyorum, ama annem yıllarca şehir şehir dolaştığımız için yaşadığı zorlukları benim yaşamamı istemiyor.

Çocuğun gözlerinin sola yani geçmişe kaydığı kısım kırmızı olan kısımdır. Yani geçmişe ait bilgidir ve sol taraftadır. Geriye kalan kısım ise hayali olan kısım yani tasarı halindeki gelecektir.

Örnek – 2)  Eve geç gelen eşinize – Neredeydin? diye sordunuz, hadi bakalım. 🙂

İşte eşinizin göz hareketlerine dikkat etmeniz gereken önemli bir an. Çünkü neredeydin sorusunun cevabı tamamen geçmiştedir. Yani bu da demek oluyor ki eşiniz sorunuzu düşünürken ve cevaplarken gözler ağırlıklı olarak sola bakmalı. Birkaç defa sağa bakarsa, bilin ki tasarlıyor yani yalan söylüyor.

Göz hareketleri ve anlamları – 3

Şimdi göz hareketlerinin ilk anlattığım temsil sistemlerine göre hareketleri ile geçmiş – gelecek şeklindeki göz hareketlerini birleştiriyoruz. Şöyle ki;

İşitseller: Algılama biçimi işitsel olan kişiler geçmişle ilgili konuşurken yatay olarak sola, gelecekle ilgili konuşurken yatay olarak sağa bakarlar.

Görseller: Algılama biçimi görsel olan kişiler geçmişle ilgili konuşurken yukarı sol  tarafa, gelecekle ilgili konuşurken yukarı sağ tarafa bakarlar.

Dokunsallar: Algılama biçimi dokunsal olan kişiler geçmişle ilgili konuşurken aşağı sola (iç diyalog), gelecekle ilgili konuşurken aşağı sağ tarafa bakarlar.

Bu konu biraz daha işin detayı tabii ki. Belki karışık gelmiş olabilir ama şunu unutmayın sol her zaman geçmiş, sağ her zaman gelecek. Temsil sistemlerine göre değişen sadece yönleri. İşitseller sağ-sol göz hareketlerini yatay olarak gerçekleştirirken, görseller sağ yukarı veya sol yukarı bakarlar. Dokunsallar ise sağ aşağı veya sol aşağı bakarlar. Göz hareketlerinin sağa sola gitmesi sürekli olmaz, konuşurken ara ara gözler istem dışı farklı yönlere bakarlar.

Gördüğünüz gibi temsil sistemini bulma testi dışında da insanların göz hareketlerine bakarak işitsel mi, görsel mi ya da dokunsal mı (kinestetik) olduklarını anlayabiliyoruz. Bunların dışında temsil sistemlerini anlayabileceğimiz bir şey daha var.

Kullanılan sözlerden temsil sistemini bulma

İnsanlar temsil sistemlerine göre, konuşmalarında kullandıkları sözler, bir şeyi ifade ediş biçimleri veya tarifleri değişiklik göstermektedir.

İşitseller; bir şeyi anlatırken daha çok konuşulanlardan bahseder, seslere ve ses tonuna dikkat ederler.

Görseller; bir şeyi anlatırken görünüşe, görüntülere, renklere veya biçimlere dikkat ederler.

Dokunsallar; bir şeyi anlatırken hissettiklerine ağırlık verir ve olayların etkilerine dikkat eder.

Bu konuyu küçük bir örnekle açıklamak istiyorum.

Örnek: Bir arkadaşınız hafta sonu ailesiyle pikniğe gitmiş ve ona hafta sonu ne yaptığını sorun. Şimdi aşağıdaki 3 cevabı inceleyelim.

Cevap 1: Hafta sonu bizimkilerle Abant’a pikniğe gittik. O kadar güzeldi ki, kuş sesleri, sessizlik, çocuklar da çok eğlendiler, bizi hiç rahatsız etmediler. Mangal yaktık çıtır çıtır.

Cevap 2: Hafta sonu bizimkilerle Abant’a pikniğe gittik. O kadar güzeldi ki, yemyeşildi her taraf, manzara süperdi, çocuklar da çok eğlendiler ama üstleri başları battı tabii, mangal yaktık, etleri görecektin.

Cevap 3: Hafta sonu bizimkilerle Abant’a pikniğe gittik. O kadar güzeldi ki, çok güzel dinlendik, temiz havayı içimize çektik, huzurlu bir ortamdı. Çocuklar da çok eğlendiler, çok mutlu oldular. Mangal yaktık, tıka basa doyduğumuzu hissettik.

Şimdi bu cevapların hangi temsil sistemlerine ait olduklarını sorsam sanırım tahmin edebilirsiniz artık. Edemeyenler temsil sistemi tiplerinin özelliklerini belirttiğim yazımı okumayanlardır. 🙂 Neyse ben doğru cevapları vereyim.

1.Cevabı veren işitsel, 2.Cevabı veren görsel ve 3.Cevabı veren dokunsaldır. Elbette ki bir işitsel de çok dinlendiğini veya bir dokunsal da manzaranın güzel olduğunu söyleyebilir. Ancak insanların cevaplarına göre nelere üç aşağı beş yukarı dikkat ettiklerini daha net anlatabilmek için bu örnekleri verdim.

Bir olayı anlatan biri daha çok sözleri ön plana alıyorsa (o şunu dedi, bunu söyledi gibi), veya söylenenlere çok takılıyorsa işitsel olduğunu düşünebiliriz.

Aynı şekilde biri bir olayı anlatırken olaydaki görüntüden, veya insanların konumundan (o burada duruyordu öteki de karşısında gibi) veya tarif etmeye çalışırsa büyük bir ihtimalle görsel olduğunu anlayabiliriz.

Yine bir olayı anlatan biri olayın vehametinden veya duygulardan bahsediyorsa (o çok sevndi, öteki de bozuldu gibi) ya da kendi hislerini de katıyorsa onun dokunsal olduğunu düşünebiliriz.

Sonuç

Bu uygulamaları hemen yaparak anında temsil sistemi ile ilgili  kesin sonuçlara ulaşmak biraz zordur. Çok iyi takip etmeniz ve dikkatle incelemeniz gerekir. Karşınızdakinin sözlerini, davranışlarını, göz hareketlerini bir bütün içerisinde irdelemeniz gerekir. Özellikle istemsiz göz hareketleri anlık gelişir ve çok iyi gözlem yapılmalıdır. Uzun süre görüştüğünüz ve tanıdığınız insanlarda böyle bir karar vermek çok daha kolaydır.

Temsil sistemlerini bilmenin, ne gibi özelliklere sahip olduklarını anlamanın faydalarını diğer yazımda yazdığım için tekrar yazmayacağım. Sadece şu kadarını söyleyebilirim. Kişisel gelişimde anlamak ve anlaşılmak çok önemlidir. Kendinizi anlatamadığınızı düşündüğünüzde aslında suç sizde değildir. Karşınızdaki kişinin algılama biçimindeki farklılıktır. İşte temsil sistemini bilmeniz halinde onun anlayacağı şekilde cümlelerinizi kurarsanız veya konuya öyle yaklaşırsanız, emin olun tam olarak anlaşılacaksınız.

Yazımı beğendiyseniz lütfen arkadaşlarınızla aşağıdaki sosyal medya butonlarından paylaşmayı unutmayın.

 

camekan’S olarak önerdiğim diğer yazılar

♥ İşitsel Mi, Görsel Mi, Yoksa Dokunsal Mısınız? Test Edin!

♥ Zaman Yönetimi İçin 13 İpucu

♥ İmaj Nedir Ve İmaj Nasıl Seçim Kazandırır?

♥ Bu kategorideki diğer yazılar için buraya basın

♥ Anasayfa