Temsil Sistemleri Nedir ve Nasıl Çalışır?

Temsil sistemi ne demek, insanlarda bu temsil sistemleri ne işe yarıyor, siz hangi temsil sistemine sahipsiniz ve temsil sisteminizi öğrenmek için bir test var mıdır? Tüm bu sorulara cevap bulacağınız bu yazıyı camekanS Medya Vitrini olarak sizler için yazdım. Öncelikle konunun daha iyi kavranması için zihin yapımızdan, beynimizin algılama şeklinden mümkün olduğunca anlaşılır şekilde bahsedeceğim. İşte başlıyoruz…

İnsanlar olayın kendisinden çok, algıladıkları gerçeklere göre davranırlar. Yani insanlar düşünce ve davranışlarını, kendi filtrelerinden geçirdikleri ve algıladıkları biçimde oluşturmaktadırlar. Dolayısıyla kendi gerçekliğimizi oluşturuyoruz ve bu gerçekler ve doğrular doğrultusunda davranmaya başlıyoruz.

Beyin

Beynimizle etraftan gelen bilgileri kodlarken duyularımızı kullanıyoruz. Her insanda 5 duyu vardır. Görme, duyma, dokunma, tat alma ve koklama. Koku ve tat alma ile bilgilerin kodlanması küçük yaşlarda silinmektedir. (Burada bu duyularımızın yok olmasından bahsetmiyorum, bu duyularla düşünme biçiminden bahsediyorum) Ama görüntüler, sesler ve duygularla düşünmek bizimle kalmaktadır. Görüntülerle düşünenlere görsel, seslerle düşünenlere işitsel, duygularla düşünenlere dokunsal (kinestetik) diyoruz.

Temsil sistemlerini bilmenizin ve neye yaradığını öğrenmenizin hayatınızda ne çok kolaylıklar sağlayacağını göreceksiniz.

Peki ben neyim?

Sizin, temsil sistemleri içerisinde hangisine sahip olduğunuzu sırası gelince vereceğim testle anlayacaksınız. Ancak bu konuda birazcık daha okumaya devam edin.

Öncelikle İnsanların algılama ya da düşünme biçimlerinin farklı olduğunu söyledik. Özetle kimi insan görerek daha iyi algılar, kimi seslerden etkilenir, kimi de dokunsaldır ve uygulayarak daha iyi öğrenir. Her insanda bu algılama yöntemleri olmakla birlikte,  içlerinden bir tanesi daha baskındır.

Buna “referans temsil sistemi” veya “rehber sistemimiz” diyebiliriz. Baskın olan temsil sistemimiz, bizim algılama yani düşünme biçimimizi veya öğrenme şeklimizi yönetir. Kişilerin kullandıkları kelimelerden de onların temsil sistemlerini anlayabiliriz. İnsanlar etrafındaki pek çok şeyi gözden kaçırırlar. Görürler ama duymadıkları için kaçırırlar. Belki de mesaj seste olabilir ne dersiniz?

Temsil sistemleri testi

Evet şimdi de sıra, sizin bu temsil sistemlerinden hangisi olduğunuzu öğrenmeye geldi. Bakalım sizin algılama biçiminiz hangisi? İşitsel misiniz, görsel misiniz yoksa dokunsal mısınız? İşte testimizi aşağıda paylaşıyorum. Testteki sorulara vereceğiniz cevapları başka bir kağıda yazabilirsiniz. Önemli olan verdiğiniz cevaplardaki rakamların toplamı olacaktır. Nasıl doldurmanız gerektiğini testin altına yazıyorum. Testimiz 15 sorudan oluşuyor.

Nasıl dolduracağız

Okuduğunuz her cümleye, size uygunluk derecesine göre 1 den 3’e kadar bir puan vereceksiniz. Size en yakın olan cümleye 3, daha az yakın olana 2, en uzak olduğunuz cümleye de 1 vermelisiniz. Örneğin 1 numarada yer alan üç cümleyi alalım.

Ben bu cümlelerden en çok A) şıkkını yani “Müzik dinlemeyi çok severim” cümlesini kendime en yakın gördüm ve en yüksek olan 3 puanı bu cümleye verdim.

B) Vitrinlere bakmaktan ve galerilere gitmekten hoşlanırım.

cümlesi bana en uzak gelen cümle olduğu için buna da 1 verdim. Dans etmeyi de seviyorum ama müzik dinlemekten daha az olduğu için bu cümleye de 2 verdim.

Bu şekilde 15 tane bölüm var, her birindeki 3’er cümleyi kendi içinde düşünerek hepsine 1, 2 ve 3 puanını dağıtın. Her numaralı bölümde 1,2 ve 3 puanları 1’er kere kullanılacaktır. Yani 2 farklı cümleye 3 puan veremezsiniz. Mutlaka her üç cümle arasında sıralama yapmalısınız.

Sonuçların hesaplanması

Her soru numarasının yanındaki cümlelerin A), B) ve C) olmak üzere baş taraflarında harfleri var. Şimdi tüm testteki A) ile başlayan cümlelerin yani her sorudaki ilk cümlenin puanlarını toplayın. Sonra tüm B) lerin puanlarını toplayın, sonra da C) leri.  Bu harflerden hangisinin puanı en yüksek?

A’lar yüksekse İşitselsiniz

B’ler yüksekse Görselsiniz

C’ler yüksekse Dokunsalsınız

Bazen 2 sonucun da aynı çıktığı olabilir. Bu da algılama şeklinizin her ikisi olduğunu gösterir. Hatta üçünün birden eşit olduğu da görülmüştür ama bunlar çok ender görülür.

---

Hangi temsil sistemine sahip olduğunuzu şu anda öğrenmiş olmalısınız. Şimdi de her bir temsil sisteminin özelliklerinden bahsedelim.

---

NOT: Şunu peşinen söyleyeyim, aşağıda temsil sisteminize göre sahip olduğunuz özellikleri okurken, belki size hiç uymayan maddeler olabilir. (En fazla 2 tane) Bu, 2. yüksek puana sahip olan temsil sisteminizin asıl referans sisteminize çok yakın puan almanızla ilgilidir. (Örneğin en yüksek A) şıkkından 30 puan alırken C) şıkkından 29 puan aldınız, fark az olduğundan) Ancak aşağıdaki özelliklerin çoğunun size uyacağını düşünüyorum.

İşitsel Temsil Sistemi temsil sistemleri

• Dünyayı sözler ve seslerle algılarlar
• Konuşmaları ritmik, ahenkli ve düzenlidir.
• Konuşurken daldan dala atlamadan sırasıyla ve orta hızda anlatırlar.
• Uzun sohbetleri ve müzik dinlemeyi severler.
• Detaycıdırlar.
• Gürültüden çok rahatsız olurlar.
• Duygularını ses tonlarıyla belli ederler.
• Kendilerine bir şey anlatıldığında, içlerinden kendi cümleleriyle tekrarlarlar.
• Sesli düşünürler, düşüncelerini seslendirerek duymak isterler.
• Konuşmaktan zevk alırlar, şiir gibi konuşurlar.
• Sözlerinin kesilmesinden hoşlanmazlar.
• İş yaşamında iyi yöneticiler bu gruptan çıkar, çünkü iç sesleri onları sürekli hatalara karşı uyarır. Sistemin aksamaması için hep takip ederler. Gelecek vizyonuyla değil, kurulmuş bir düzeni iyi yönetirler.
• Detaylara çok takılır ve bütünü kaçırabilirler.
• Çok cesur değildirler.
• İnsanları tarif ederken “kalın sesli, iyi konuşan, ince sesli, yavaş konuşan” şeklinde, sesine göre tarif ederler.
• İşitsel ağırlıklı kelimeler kullanırlar, bunu dedi, şunu söyledi, diyorum şeklinde.
• Konuşmaları dikkatle dinlerler, söylenenleri yıllar sonra kolayca hatırlarlar.

Görsel Temsil Sistemi temsil sistemleri

• Dünyayı görüntülerle algılarlar.
• Olayların ve varlıkların görüntüsüne ve görünüş biçimine önem verirler.
• Gürültü, dikkatlerini işitseller kadar fazla dağıtmaz.
• Sözel bilgileri iyi hatırlayamazlar.
• Görüntülerle düşünürler.
• İnsanların yüzlerini hatırlarlar.
• Konuşurken göz teması kurarlar.
• Görünüşlerine önem verirler, iyi giyinirler.
• Bir şey anlatırken şema ve şekillerle anlatırlar.
• Konuşurken çok hızlı konuşurlar. Sık sık konudan konuya atlarlar.
• Yenilikçi ve yaratıcı kişilik özellikleri vardır.
• Mantıklarından çok sezgilerine güvenirler.
• Dinlerken kağıt üzerine bir şey karalamayı severler.
• Liderler çoğunlukla bu gruptan çıkar. Akılları gelecekteki olası fırsatlar ve problemler üzerinde yoğunlaşmaktadır.
• Olayları bir bütün olarak görebildikleri için ilişki ve bağlantıları kolay algılarlar.
• Çevreleri tarafından genellikle düzensiz olmakla suçlanırlar.
• Cesurdurlar.
• Konuşurken görsel ağırlıklı kelimeler ve cümleler kullanırlar; gördüğünüz gibi, göz göre göre, nereden bakarsan bak, konuyu aydınlatmak v.b. gibi.

Dokunsal / Kinestetik Temsil Sistemi

• Dünyayı duygularıyla, hislerle algılarlar.
• Konuşurken genellikle karşılarındakinin hissettiklerine odaklanırlar.
• İnsanlarla iletişim kurarken genellikle onlara ya da nesnelere dokunurlar.
• İşitseller kadar konuşmaktan hoşlanmazlar.
• Yavaş ve az konuşurlar.
• Çok hareket ederler.
• Duygusaldırlar.
• Hayır diyemezler.
• Çok iyi duygusal çözümlemeler yapabilirler.
• Şairler, psikologlar ve roman yazarları gibi teknisyenler, zanaatçılar ve sanatçılar da bu gruptan çıkar.
• Duygularıyla işlerini karıştırırlar. Bu kişiler için iş yerindeki ilişkiler önemlidir.
• Zamanı organize edemezler.
• Duygularını çabuk belli ederler.
• Olayları ve duyguları iyi hatırlarlar.
• Rahat giyinmeyi tercih ederler.
• Yapılan işi tutkuyla yaparlar ama işlerine müdahale edilmesinden hoşlanmazlar.
• Bir şeyi uygulayarak, işin içerisine girerek öğrenir ve hatırlarlar.
• Yazarak, özet çıkararak öğrenmeyi tercih ederler. Bu nedenle yavaş ama iyi öğrenirler.
• Konuşmalarını fiiliyata dair yaptım, uyguladım, götürdüm veya duygusal kelimeler üzüldüm, sinirlendim gibi sözlerle pekiştirirler.

Yazarın test sonucu?

Benim test sonucumu merak edenler için söyleyeyim 🙂

A: 35  B: 26  C: 29

Gördüğünüz gibi ben işitselim. Yani algılama biçimim veya temsil sistemim öncelikle işitsel. Sizde de bir sonuç diğerlerinden yüksekse algılama biçiminiz odur.

Herkeste hem işitsellik, hem görsellik, hem de dokunsallık vardır, ancak tepkilerinde ve düşünme biçimlerinde ilk algılama şekli referans temsil sistemlerine göre gerçekleşir.

Bu arada da benim ilgi alanıma giren kişisel gelişim ve NLP olarak bilinen (Neuro Linguistic Programming) metodolijisine de ufaktan girmiş olduk.:)

Peki temsil sistemimizi biliyor olmak ne işimize yarayacak? temsil sistemleri

Şöyle ki; iletişimde her zaman doğru anlamak ve doğru algılanmak önemlidir. Bu her tür ilişki için geçerlidir. Anne – çocuk, işveren – çalışan, karı – koca veya arkadaşlar arası gibi. Hiç fark etmez iletişimin kimler arasında olduğu.

Eğer bir anne çocuğunun temsil sistemini öğrenirse, yani öğrenme ve algılama biçimini bilirse, ona yaklaşımı da bu doğrultuda olursa iletişimleri çok daha verimli olmaz mı? Yani mesaj tam da yerine ulaşmaz mı?

Örnekler

• Ergenlik döneminde olan bir çocuğunuz var ve onun dokunsal olduğunu öğrendiniz. Onunla iletişimde bulunurken sadece sözlerle değil aynı zamanda duygularını harekete geçirerek ve ona dokunarak konuşmayı deneyin. Elinizi hafifçe omzuna dokundurmanız, ya da” -sen böyle söylediğinde ben çok üzülüyorum” şeklinde duyguları ön plana çıkararak konuşmanız iletişiminize mutlaka artılar getirecektir.
• Ya da eşinize size ev işlerinde yardım etmesini söylüyorsunuz ama sonuç sıfır.:) Siz işitselsiniz ve eşiniz görsel. Sizin sözleriniz onda bir etki yaratmıyor, yani eşinizi bir davranışa sürüklemiyor. Halbuki “- Bak görüyorsun ne kadar yorulduğumu” veya ortalığı göstererek “-bak hala evi toparlayamadım” şeklinde görsellere has bir iletişim metoduyla bu işi çözebilirsiniz.

• Eşler arasında genellikle çok rastlanan şu diyalogu hatırlıyor musunuz?

İşitsel olan kadın:

-Sen beni sevmiyorsun, hiç seni seviyorum demiyorsun!

Görsel olan erkek:

-Ben akşama kadar çalışıyorum, eve ekmek getiriyorum görmüyor musun?

Çünkü görsel erkeğin düşünme biçimine göre sadece sözlerle “seni seviyorum” demek bir sevgi göstergesi değildir. Oysaki işitsel kadın sevildiğini sadece sözlerle anlıyor. Ne trajedi değil mi? 🙂

Etrafınızda gördüğünüz ve eşine sürekli olarak onu sevdiğini söyleyen eşler bilin ki işitseldirler. Dokunsal olanlar da ister eşiniz olsun, ister arkadaşlarınız, konuşurken sürekli olarak size elini vuran, dokunan, sarılan kişilerdir.

• Küçük çocuğunuz işitselse ve derslerini çalışırken anlayamıyorsa, çalışma ortamının çok sessiz olmasına dikkat ederek, çalışırken sesli okuması için yönlendirebilirsiniz. Görsel çocuklarınıza görüntülü öğrenme yöntemlerine başvurmalarını veya okuduklarının altını renkli kalemlerle çizmelerini, şekiller çizerek anlamalarını sağlayabilirsiniz. Dokunsal olanları da uygulayarak, canlandırarak öğrenmeye teşvik edebilirsiniz. (Çocukların temsil sistemlerine göre öğrenme yöntemleriyle ilgili daha sonra ayrı bir yazı paylaşmayı düşünüyorum, çünkü konu gerçekten çok kapsamlı)

Herkese test mi yapacağız?

Şimdi şunu dediğinizi duyar gibiyim. Karşımızdaki kişinin hangi temsil sistemine sahip olduğunu nasıl bileceğiz? Otur şu testi çöz de sonra konuşalım mı diyeceğiz. 🙂 Küçük çocuğumuz bu testi nasıl çözecek vs gibi sorular duyuyorum. Eşinize, arkadaşınıza kısa yoldan bu testi tabii ki çözdürebilirsiniz ama diğerleri için başka yöntemler de var. İnsanların göz hareketlerinin de temsil sistemleri açısından farklılık gösterdiğini söylesem ne dersiniz? Ya da bir olayı anlatış biçimlerinden de temsil sistemlerini anlayabileceğinizi söylesem. Bu da çok geniş bir konu olduğu için, ayrı bir yazı olarak buraya basarak okuyabilirsiniz.

Şimdilik temsil sistemleri ve özelliklerini paylaşmış olayım. Konu çok kapsamlı ve çok fazla detaya girersem sizleri boğmuş olurdum. Kendi temsil sisteminizi de öğrenmiş oldunuz ve belki etrafınızla olan iletişiminizde veya bir şeyleri öğrenmeye çalışırken nasıl daha verimli ve anlaşılır olabileceğiniz konusunda düşünebilirsiniz. Testi yakınlarınıza uygulayabilir ve temsil sistemlerine göre, onların sizi daha net anlayacağı şekilde iletişim kurabilirsiniz.

Umarım temsil sistemleri ile ilgili olarak sizlere faydalı olabilmişimdir. camekanS Medya Vitrininde yazdığım bu yazıyı arkadaşlarınızla paylaşmayı unutmayın. 🙂

 

Yazı bana aittir ancak kısmen yararlandığım bazı kaynaklar: 1, 2

Beğeneceğinizi düşündüğüm diğer yazılar

♥ Göz Hareketlerinden Yalanı Yakalayın – Temsil Sistemini Bulun!

♥ Zaman Yönetimi İçin 13 İpucu

♥ Tablodaki Esrarengiz Kafatasını Görebiliyor Musunuz?

♥ Bu Vapur Titanic Değil, Karadeniz Vapuru!

♥ Bu kategorideki diğer yazılar için buraya basın

♥ Anasayfa